Eerst was er de bom, later de bam: mentaal solide en financieel onafhankelijke vrouwen die misschien niet bewust alleenstaand zijn, maar wel bewust moeder willen worden. Ze willen een kind en zijn er klaar voor. Drie bammen over de drempel van de spermabank en solomama zijn.
Patricia Baetens werkt al 25 jaar als psychologe aan het Centrum voor Reproduc- tieve Geneeskunde van het Universitair Zieken- huis Brussel. Zij begeleidt aanstaande alleenstaande moeders, lesbische koppels en heteroseksuele paren op hun weg naar het ouderschap via kunstmatige inseminatie. Zij zag hoe almaar meer vrouwen besluiten om moeder te worden, in hun uppie. “Vroeger werd je erop aangekeken door familie en vrienden. Dat heb je vandaag veel minder. In 1995 kwamen er slechts dertig alleenstaande vrouwen bij ons met de vraag om een ouderschapsproject op te starten. Vorig jaar waren dat er 135.”
BOM, BAM OF BM
Intra-uteriene inseminatie, het klinkt moeilijker dan het is. Via zelfinseminatie of zogenaamde bedside-inseminatie kun je het eenvoudigweg thuis doen, met een steriel potje en een pipetje. In 1884 werd de techniek voor het eerst (en ongevraagd!) toegepast in Amerika. Later, in 1977, had je de bom (bewust ongehuwde moeders) in Nederland, les mères célibataires par choix in Parijs en de single mothers by choice in Londen. Ondertussen is de bom een bam (bewust alleenstaande moeder) geworden. Maar zijn ze bewust alleenstaand of eerder bewust moeder?
Alleen, maar wel bewust moeder
Baetens : “Wij zijn in 1981 met kunstmatige inseminatie voor alleenstaanden begonnen. Wereldwijd nam België, en zeker het UZBrussel, daarin een voortrekkersrol, doordat we ermee naar buiten kwamen. Achter gesloten deuren werd kunstmatige inseminatie al heel lang toegepast. Als vrijzinnige instelling vertrokken wij vanuit een antidiscriminatiepunt. Het had niet te maken met het idee dat we iets tegen vaders hadden. Wij vonden en vinden dat alleenstaande vrouwen of lesbiennes ook kinderen mochten krijgen.”
In Europa is het nog steeds niet evident om alleen een kind op de wereld te zetten. Het UZ Brussel krijgt elk jaar verscheidene aanvragen om een ouderschapsproject van alleenstaande vrouwen uit Duitsland en Frankrijk, waar het single-moederschap niet mogelijk is. Sommige vrouwen die bij het UZ Brussel aankloppen zijn bewust alleenstaand: zij hebben financiële zekerheid, een huis, een job. Zij zijn er klaar voor en willen een kind. Daarnaast zijn er de vrouwen die tegen de kaap van veertig aan schurken, vrouwen die het liever met een partner hadden gedaan en het moederschap uitstellen tot het bijna te laat is. Baetens: “Leeftijdsgebonden factoren beginnen te spelen vanaf 35 jaar. Naast het feit dat de eicellenvoorraad afneemt, vermindert ook de kwaliteit van de cellen. Er is een grotere kans op chromosomale afwijkingen, zoals het syndroom van Down. Ook het risico op miskramen wordt groter. Bovendien wordt het ook fysiek moeilijker.”
Het alarm van de biologische klok loopt af en dan is keuze duidelijk: moeder worden of niet. Baetens: “De laatste jaren hebben we minder vrouwen in die situatie, terwijl de groep vrouwen tussen 30 en 35 die niet meer willen wachten wél groter wordt.” Bammen zijn niet altijd bewust alleenstaand, ze zijn vooral BM, bewust moeder.
LEVE DE VIKINGS
Oké, je wilt alleen een kind maken, waar klop je aan en hoe gaat het dan verder? Welcome to the jungle!
Lees het volledige Knack Weekend-artikel (© foto’s artikel Debby Termonia)
STEVEN GRAAUWMANS 